W obronie krzyża

Jacek Kaczmarski (ur. 22 marca 1957 r. w Warszawie, zm. 10 kwietnia 2004 r. w Gdańsku) – polski poeta, prozaik, piosenkarz, twórca tekstów piosenek. Znany głównie dzięki piosenkom o tematyce historycznej (Rejtan, czyli raport ambasadora; Sen Katarzyny II) i społeczno-politycznej (Mury, Nasza klasa, Obława).
Postać powszechnie kojarzona z etosem pierwszej Solidarności oraz stanem wojennym – okresem, kiedy jego liryka, rozpowszechniana w nieoficjalnych wydawnictwach, identyfikowana była jako głos antykomunistycznej opozycji.
W opinii społecznej utrwalił się wizerunek Kaczmarskiego jako barda z gitarą śpiewającego "protest-songi", choć jego twórczość wykraczała daleko poza ten stereotyp.
Muzyka
Gitara Jacka Kaczmarskiego
Kompozycje
Przewaga ballad o klasycznych rozwiązaniach harmonicznych i rytmicznych.
Kompozycje utrzymują się w klasycznym nurcie. Kaczmarski, za przykładem wcześniejszych śpiewających poetów, czerpał z tradycyjnych wzorów z dala omijając współczesne kierunki muzyczne, chyba że służyło to określonemu celowi poetyckiemu.
"Staram się być wierny jednej zasadzie: komponując muzykę opieram się na wzorcach klasycznych. Nie stosuję standardów jazzowych, bluesowych, rockowych czy popowych. Chyba że ma to czemuś służyć. Ale to zdarza się rzadko"[5].
W początkowej fazie twórczości słychać było ewidentną fascynację muzyką Włodzimierza Wysockiego wyrażającą się w charakterystycznych "rwanych" akordach (Nie lubię, Manewry) czy zmianach szybkiego tempa (cykl Obław). Później nastąpił rozwój jego stylistyki. Forma utworu zawsze pełniła rolę służebną wobec tekstu, niejako go ilustrując. Jako przykłady mogą tu posłużyć utwory takie jak Somosierra lub cykl Obław, których szaleńcze tempa oddają wrażenie pędu – czy to szarży wojska, czy stada wilków, spokojny Poranek i wręcz knajacki refren Kuglarzy. Wszystkie te chwyty są typowymi przykładami retoryki muzycznej, gdzie muzyka ma służyć lepszemu przyswojeniu przez słuchacza tekstu utworu.
Na wspólnych programach Tria odcisnęła się indywidualność twórcza wszystkich trzech kompozytorów: Przemysław Gintrowski wniósł specyficzny styl kompozycji, o bardzo nośnej melodyce i prostej harmonii, szczególnie pasujący do wykonywanych przez niego wierszy Zbigniewa Herberta, natomiast kompozycje Zbigniewa Łapińskiego charakteryzowało skomplikowanie formalne oraz harmoniczne i bogactwo aranżacji fortepianowych.
Kaczmarski w celu ilustracyjnym często nawiązywał do różnych stylów muzycznych. W jego twórczości solowej oraz w utworach Tria można usłyszeć motywy narodowe:
rosyjskie (Encore, jeszcze raz..., Czastuszki o pierestrojce)
ukraińskie (fragment (przytoczony zresztą "ze słuchu" i błędnie zacytowany) ukraińskiej piosenki ludowej w Romansie historiozoficzno-erotycznym o princessie Doni i parobku Ditku ze wstawką etnograficzną)
stricte polskie (polonez Z pasa słuckiego pożytek, warszawski tzw. folk miejski – estetyka piosenki ulicznej: Karnawał w Victorii)
hiszpańskie (flamenco Sąd nad Goyą, Zakopywanie głowy, tango Między nami)
francuskie (walc paryski Pożegnanie Okudżawy, gawot Artyści, oraz melodia karmanioli w Karmanioli)
amerykańskie (blues Przy ołtarzu baru, zydeco Źródło wszelkiego zła, Postmodernizm)
japońskie (sposób akompaniamentu w Japońskiej rycinie);
Jednym z rzadkich w twórczości Kaczmarskiego przykładów wykorzystania standardów gatunkowych do ilustracji utworu jest muzyka do Przyśpiewki bylejakiej o europejskości Polaka (konwencja rapowa) i stylizowany na rockową balladę Dylan.
Spotkać można też dosłowne cytaty np.:
Sarabanda z Suity 11 d–moll[6] G.F.Haendla w Nad spuścizną po przodkach deliberacje
polskie kolędy w Wigilii na Syberii
Ukraina oraz fragment Marsylianki w Rejtan, czyli raport ambasadora
XIX-wieczna piosenka warszawska "W Saskim Ogrodzie przy wodotrysku" w zakończeniu Katynia
rosyjska pieśń wojenna Święta Wojna w zakończeniu Autoportretu Witkacego
polski hymn narodowy (przekształcenie) w zakończeniu Tradycji.
Instrumentarium [edytuj]
W utworach Kaczmarskiego dominowało ograniczone instrumentarium, obejmujące żywe, klasyczne brzmienia instrumentów – gitar oraz fortepianu.
W aranżacjach piosenek Kaczmarskiego usłyszeć można:
gitarę klasyczną solo – we wszystkich samodzielnych programach Kaczmarskiego
dwie gitary klasyczne – w niektórych aranżacjach piosenek wykonywanych przez Kaczmarskiego i Gintrowskiego, a także w piosenkach granych wspólnie z Jackiem Majewskim
gitarę klasyczną i fortepian – w programach tworzonych ze Zbigniewem Łapińskim
dwie gitary klasyczne, fortepian – w programach tworzonych przez Trio: Kaczmarski, Gintrowski, Łapiński
wyjątkowo, na zasadzie eksperymentu:
gitarę klasyczną i akustyczną oraz elektroniczne instrumenty klawiszowe – płyta Litania
fortepian, gitarę basową, kwartet smyczkowy i instrumenty dęte – płyta Szukamy stajenki
gitary klasyczne, kontrabas, instrumenty dęte, akordeon – płyta Między nami

Dla mnie świetny muzyk Bardzo dobry głos, nieprzeciętna umiejętność gry na gitarze i wpadające w ucho kompozycje dają niezły efekt Bardzo polecam

P.S. Zapomniałem dodać. Hołd dla tego pana [*] w Dzień Zaduszny. Szkoda takiego artysty.